1889 yil, dekabr. Xorazmda ilk sanoat korxona ishga tushirildi. Uning dastgohlari kema va temir yo’llar orqali AQShdan keltirilgan.
|
XIX asr oxiri va XX boshlarida Evropada dong taratgan “paxta qiroli” aka-uka Kraftlar sulolasining behisob boyliklari, O’rta Osiyo, Rossiya va Germaniyadagi zavodlari, savdo uylari “Oktyabr to’ntarishi” natijasida qo’ldan ketadi deb hech kim o’ylamagan edi.
|
“Germaniya kapitali Rossiyaning uzoq Osiyodagi Xiva deb atalgan mamlakatiga ham etib bordi. Aka-uka Kraftlar Xivaning shahar va qishloqlarida paxta tozalovchi va yog’ ishlab chiqaruvchi zavodlar qurdilar, banklar ochdilar”. “Berliner tsaytung” gazetasi. 1914 yil 19 iyun.
|
O’zbek milliy taomlarini tayyorlanish jarayoni va ovqatlanish madaniyati juda uzoq tarixga ega va xalqning ko’p yillik tajribasiga asoslanadi. Urf-odat va an’nalar hududning iqlim sharoitidan va mahalliy aholining turmush tarzidan kelib chiqqan holda shakllangan. Har bir hudud aholisi milliy taomlar tayyorlash borasida o’z uslubiga ega. Ayniqsa Xorazm viloyati o’zining taomlari va ularni tayyorlashning maxsus uslubi bilan mashhur. Har bir taom o’zining maxsus ta’miga ega ayniqsa, "Xorazm palovi", "Tuxum barak", "Ushoq barak", "Shivit oshi", qovurilgan baliq va boshqalar.
|
Bu lug‘atimiz Xorazm viloyati shevasi asosida tuzildi. Xaraz - bu so‘z “tegirmon” ma’nosida qo‘llanilib, vohaning barcha tumanlari uchun xarakterlidir. Masalan: “Otanazar kun peshinlab un torttirgani xarazga ketdi”.
|
Beruniy (973-1048) yoshligidayoq ko’p vaqtini turli kuzatishlar bilan o’tkazgan. U bolalik chog’larida astronomik asbob yasagan. Xorazmning turli joylari koordinatlarini aniqlash bilan shug’ullangan va 995-996 yillarda Kot shahrida diametri 15 ziro’ (Ziro’ - qadimgi o’lchov birligi, 49 santimetr chamasida) bo’lgan doira va boshqa asboblar bilan astronomik o’lchash ishlarini olib borgan.
|
Beruniy o‘zigacha ma’lum bo‘lgan va tarixiy manbalardagi xabarlarni yil hisoblarini qo‘llab aniqlashga, ularni saralab, ba’zi o‘rinlarda astronomik kuzatuvlari natijasida olgan xulosalari asosida tahlil qilishga uringan. Bu borada u, ayniqsa, bahsli masalalarga kengroq to‘xtaladi.
|
2014 yili Muhammad ismi 3588 chaqaloqqa, Mohammed 2536 chaqaloqqa, Mohammad nomi esa 1116 chaqaloqqa qo‘yilgan. Jami o‘tgan yili 7240 o‘g‘il bolaga Muhammad ismi berilgan. London shahrida ham 2014 yili o‘g‘il bolalarga berilgan ismlar orasida ham eng ko‘pi Muhammad bo‘lgan.
|
Avestoning asosiy g’oyalari olamdagi barcha tartiblar, ezgulik (yaxshilik) va yomonlikdagi, ziyo va zulmat, hayot va o’lim o’rtasidagi kurashga bog’liq, dunyodagi barcha ezguliklarni Ahuramazda, yomonliklarni Ahriman ifodalaydi, bu kurashda odam oliy kuchlar ihtiyoridagi o’yinchoq emas, u tanlash erkinligiga ega, u o’z g’ayrati bilan bu dunyoda adolat topishiga ta’sir eta oladigan kishidir.
|
Shariat qonun-qoidalariga muvofiq har bir musulmon o’z moddiy va jismoniy imkoniyatlariga qarab to’rt martagacha xotin olishi mumkin deyiladi. Ushbu qoidaga ko’ra, xonlar boy-zodagonlar, uch-to’rt, hatto 8-9 martagacha uylanaverganlar. Ayniqsa Sharq mamalakatlarida turli millat, turli tabaqaga mansub xotin-qizlar bilan nikoxdan o’tish odat tusiga kirgan.
|